قهوه، این نوشیدنی محبوب جهانی، دنیایی پر از اصطلاحات و مفاهیم خاص دارد که گاهی ممکن است برای افراد تازه‌کار گیج‌کننده باشد و حتی برای حرفه‌ای‌ها چالش‌برانگیز. در این مقاله، قصد داریم شما را با تمام اصطلاحات مرتبط با قهوه، از ابتدایی‌ترین مفاهیم تا پیشرفته‌ترین نکات تخصصی، آشنا کنیم. با این راهنما، چه تازه وارد دنیای قهوه شده باشید و چه یک حرفه‌ای باشید، درک بهتری از این جهان جذاب پیدا خواهید کرد.
اصطلاحات مربوط به انواع نوشیدنی‌های قهوه
اولین چیزی که در دنیای قهوه با آن روبرو می‌شوید، انواع نوشیدنی‌های قهوه است. این اصطلاحات به شما کمک می‌کنند که بدانید هر نوشیدنی چگونه تهیه می‌شود و چه ویژگی‌هایی دارد:
اسپرسو (Espresso)
نوشیدنی پایه‌ای که با عبور آب داغ تحت فشار از میان قهوه آسیاب‌شده تهیه می‌شود. اسپرسو شات کوچک، غلیظ و متمرکز است و پایه بسیاری از نوشیدنی‌های دیگر را تشکیل می‌دهد.
آمریکانو (Americano)
اسپرسوی رقیق‌شده با آب داغ. طعم ملایم‌تر از اسپرسو دارد و بیشتر شبیه قهوه دم‌شده سنتی است.
کاپوچینو (Cappuccino)
ترکیب اسپرسو، شیر بخار داده‌شده و فوم شیر. نسبت معمول آن یک‌سوم اسپرسو، یک‌سوم شیر بخار داده‌شده و یک‌سوم فوم شیر است.
لاته از اصطلاحات قهوه
لاته (Latte)
شبیه به کاپوچینو اما با مقدار بیشتری شیر بخار داده‌شده و لایه‌ای نازک‌تر از فوم شیر. طعم ملایم‌تر و کرمی‌تری دارد.
فلت وایت (Flat White)
یک نسخه استرالیایی/نیوزیلندی از لاته که در آن اسپرسو بیشتر و فوم کمتر است.
ریسترتو (Ristretto)
نسخه کوتاه‌تر و غلیظ‌تر از اسپرسو که با عبور کمتر آب از قهوه تهیه می‌شود.
ماکیاتو (Macchiato)
اسپرسویی که با مقدار کمی فوم شیر تزیین شده است.
موکا (Mocha)
نوشیدنی شکلاتی که از ترکیب اسپرسو، شکلات داغ و شیر بخار داده‌شده تشکیل می‌شود.
آفوگاتو (Affogato)
ترکیبی از اسپرسو و بستنی وانیلی که بیشتر به‌عنوان دسر سرو می‌شود.
کولد برو (Cold Brew)
قهوه‌ای که با خیساندن طولانی‌مدت (۱۲ تا ۲۴ ساعت) در آب سرد تهیه می‌شود. طعم صاف و کم‌اسیدی دارد.
اصطلاحات مربوط به دانه‌های قهوه
اصطلاحات مربوط به دانه‌های قهوه
دانه قهوه پایه همه‌چیز است و شناخت ویژگی‌های آن برای هر قهوه‌دوستی ضروری است.
عربیکا (Arabica)
رایج‌ترین نوع دانه قهوه که ۶۰ درصد قهوه دنیا را تشکیل می‌دهد. طعم ملایم‌تر، اسیدیته بیشتر و رایحه پیچیده‌تری دارد.
روبوستا (Robusta)
دانه‌ای که کافئین بیشتری دارد و در ارتفاعات پایین‌تر کشت می‌شود. طعم قوی‌تر و تلخ‌تری دارد و برای اسپرسوهای قوی مناسب است.
لیبریکا (Liberica)
نوعی دانه کمیاب با طعمی خاص و رایحه‌ای میوه‌ای که بیشتر در فیلیپین کشت می‌شود.
پروفایل طعمی (Flavor Profile)
هر دانه قهوه ویژگی‌های طعمی خاصی دارد که شامل طعم‌های فرعی مثل میوه‌ای، شکلاتی، گلی یا آجیلی است.
ارتفاع کشت (Altitude)
ارتفاع کشت دانه قهوه تأثیر مستقیمی بر طعم آن دارد. قهوه‌های کشت‌شده در ارتفاعات بالا طعم پیچیده‌تری دارند.
اصطلاحات مربوط به روش‌های دم‌آوری قهوه
اصطلاحات مربوط به روش‌های دم‌آوری قهوه
روش دم‌آوری تأثیر زیادی بر طعم نهایی قهوه دارد. در اینجا پرکاربردترین روش‌ها را معرفی می‌کنیم:
فرنچ پرس (French Press)
یک روش ساده و کلاسیک برای دم‌آوری قهوه که قهوه آسیاب‌شده در آب داغ خیسانده شده و سپس با فشردن یک صافی جدا می‌شود.
آئروپرس (AeroPress)
یک ابزار دم‌آوری دستی که با فشار هوا قهوه‌ای غلیظ و صاف تولید می‌کند.
پور اور (Pour Over)
روش دم‌آوری که در آن آب داغ به‌صورت یکنواخت روی قهوه ریخته می‌شود و قهوه از یک فیلتر کاغذی عبور می‌کند.
موکاپات (Moka Pot)
قهوه‌ساز کلاسیک ایتالیایی که قهوه‌ای شبیه به اسپرسو تولید می‌کند.
اسپرسوساز (Espresso Machine)
دستگاه حرفه‌ای برای تهیه اسپرسو با فشار بالا.
کولد برو (Cold Brew)
همان‌طور که قبلاً گفتیم، قهوه‌ای که در آب سرد دم‌آوری می‌شود.
اصطلاحات مرتبط با ابزار و تجهیزات قهوه
برای تهیه قهوه باکیفیت، ابزارهای مناسب ضروری هستند:
تمپر (Tamper)
وسیله‌ای برای فشردن قهوه آسیاب‌شده در پورتافیلتر اسپرسو ماشین.
پورتافیلتر (Portafilter)
قطعه‌ای از اسپرسو ماشین که قهوه آسیاب‌شده در آن قرار می‌گیرد.
پیچر (Pitcher)
ظرف فلزی برای بخار دادن و فوم‌سازی شیر.
اسکیل (Scale)
ترازو برای اندازه‌گیری دقیق قهوه و آب.
گرایندر (Grinder)
آسیاب قهوه که اندازه دانه‌های آسیاب‌شده را تنظیم می‌کند.
اصطلاحات مرتبط با طعم و ویژگی‌های حسی قهوه
اسیدیته (Acidity)
احساس تیزی و روشنایی در طعم قهوه. قهوه‌های عربیکا معمولاً اسیدیته بیشتری دارند.
بادی (Body)
احساس وزن یا سنگینی قهوه در دهان. قهوه‌های غلیظ‌تر بادی بیشتری دارند.
افترتیست (Aftertaste)
طعمی که پس از نوشیدن قهوه در دهان باقی می‌ماند.
تعادل (Balance)
هماهنگی بین اسیدیته، شیرینی و تلخی قهوه.
اصطلاحات مرتبط با برشته‌کاری و آسیاب قهوه
برشته‌کاری (Roasting)
فرآیند حرارتی که دانه‌های قهوه را از حالت خام به حالت آماده دم‌آوری تبدیل می‌کند. برشته‌کاری به سه سطح تقسیم می‌شود:
– لایت (Light): طعم میوه‌ای و اسیدیته بیشتر.
– مدیوم (Medium): طعمی متعادل و متنوع.
– دارک (Dark): طعم تلخ‌تر و سنگین‌تر.
اندازه آسیاب (Grind Size)
اندازه دانه‌های آسیاب‌شده تأثیر زیادی بر دم‌آوری دارد:
– درشت: برای فرنچ پرس و کولد برو.
– متوسط: برای پور اور و دریپ.
– ریز: برای اسپرسو و موکاپات.
– خیلی ریز: برای قهوه ترک.
انواع ابزارهای دم آوری قهوه
اصطلاحات تخصصی‌تر در دم‌آوری قهوه
این اصطلاحات بیشتر برای کسانی که وارد جزییات علمی و عملی دم‌آوری می‌شوند، کاربرد دارند:
بلومینگ (Blooming)
به آزاد شدن گازهای دی‌اکسید کربن از قهوه تازه آسیاب‌شده هنگام اضافه کردن اولین مقدار آب داغ گفته می‌شود. این مرحله معمولاً در روش‌های دستی مثل پور اور انجام می‌شود و باعث می‌شود قهوه “شکوفه کند”. بلومینگ کمک می‌کند عصاره‌گیری یکنواخت‌تری داشته باشید.
ریشیو (Brew Ratio)
نسبت بین مقدار قهوه و مقدار آب مورد استفاده در دم‌آوری. مثلاً ۱:۱۵ به این معنی است که به ازای هر یک گرم قهوه، ۱۵ گرم آب استفاده می‌شود. تنظیم این نسبت تأثیر زیادی روی طعم قهوه دارد.
اگزاكشن (Extraction)
فرآیند حل‌شدن ترکیبات قهوه در آب. استخراج کم (Under Extraction) طعم ترش و نپخته‌ای دارد، در حالی که استخراج زیاد (Over Extraction) می‌تواند قهوه را تلخ و تند کند.
توربولانس (Turbulence)
حرکت آب هنگام دم‌آوری. در روش‌هایی مثل پور اور، ایجاد توربولانس (مثلاً با هم زدن قهوه) باعث می‌شود عصاره‌گیری یکنواخت‌تر شود.
چنلینگ (Channeling)
پدیده‌ای که در اسپرسوساز اتفاق می‌افتد، وقتی که آب از مسیرهای خاصی در بستر قهوه عبور کرده و عصاره‌گیری ناهموار ایجاد می‌شود. این مشکل معمولاً به دلیل تمپ‌کردن نامناسب یا توزیع نابرابر قهوه است.
کراست (Crust)
لایه‌ای از قهوه آسیاب‌شده که در روش‌های دم‌آوری مثل کاپینگ روی سطح تشکیل می‌شود. این لایه را معمولاً بعد از چند دقیقه می‌شکنند تا رایحه‌ها بهتر حس شوند.
بای‌پَس (Bypass)
اضافه کردن آب داغ به قهوه دم‌شده برای تنظیم غلظت. این روش معمولاً در دستگاه‌های دم‌آوری اتوماتیک استفاده می‌شود.
اصطلاحات مربوط به طعم‌شناسی (Tasting Notes)
شناخت ویژگی‌های حسی قهوه یکی از بخش‌های جذاب و تخصصی دنیای قهوه است.
کاپینگ (Cupping)
فرآیندی که در آن قهوه‌ها برای ارزیابی طعم، عطر و کیفیت مزه‌چشیده می‌شوند. این روش در روستری‌ها و مسابقات بسیار رایج است.
اسیدیته (Acidity)
به تیزی و روشنایی طعم قهوه اشاره دارد. این ویژگی در قهوه‌های عربیکا یا قهوه‌هایی که در ارتفاع بالا کشت شده‌اند، برجسته‌تر است.
سوییتنس (Sweetness)
حسی از شیرینی که به‌صورت طبیعی در قهوه وجود دارد. قهوه‌های با برشته‌کاری ملایم معمولاً شیرینی بیشتری دارند.
افترتیست (Aftertaste)
طعمی که پس از بلعیدن قهوه در دهان باقی می‌ماند. یک افترتیست خوب معمولاً طولانی و خوشایند است.
کلین کاپ (Clean Cup)
قهوه‌ای که طعم‌ها و عطرهای مشخص و واضحی دارد و فاقد هرگونه ناخالصی است.
ماؤث‌فیل (Mouthfeel)
احساسی که قهوه در دهان ایجاد می‌کند. این ویژگی می‌تواند خامه‌ای، ابریشمی یا آبدار باشد.
اصطلاحات مربوط به شیر و فوم در قهوه
شیر و فوم نقش مهمی در بسیاری از نوشیدنی‌های قهوه دارند و اصطلاحات مربوط به آن‌ها نیز باید مورد توجه قرار گیرد:
فوم (Foam)
لایه‌ای از حباب‌های کوچک که هنگام بخار دادن شیر ایجاد می‌شود. فوم در نوشیدنی‌هایی مثل کاپوچینو و لاته کاربرد دارد.
مایکروفوم (Microfoam)
فوم شیری بسیار نرم و مخملی که برای لاته آرت و نوشیدنی‌های خاص استفاده می‌شود.
لاته آرت (Latte Art)
هنر طراحی روی سطح نوشیدنی‌های قهوه‌ای که با ترکیب شیر بخار داده‌شده و اسپرسو ایجاد می‌شود.
شیر بخار داده‌شده (Steamed Milk)
شیری که با بخار حرارت داده شده و به حالت کرمی درآمده است.
قیمت قهوه تازه رست شده
اصطلاحات تخصصی در برشته‌کاری قهوه
تَرَک اول (First Crack)
اولین صدایی که در فرآیند برشته‌کاری شنیده می‌شود و نشان‌دهنده شروع آزاد شدن گازها و رسیدن به مراحل اولیه برشته‌کاری است.
ترک دوم (Second Crack)
صدای دوم که نشان‌دهنده شروع برشته‌کاری دارک است.
کولینگ (Cooling)
فرآیند سرد کردن سریع دانه‌های قهوه پس از برشته‌کاری.
پروفایل برشته‌کاری (Roasting Profile)
نمودار زمانی و دمایی که در طول برشته‌کاری دنبال می‌شود تا طعم‌های خاصی به دست آید.
جمع‌بندی
شناخت اصطلاحات قهوه مثل داشتن نقشه‌ای برای کشف این دنیای جذاب است. چه کافه‌دار باشید، چه باریستا، یا حتی کسی که فقط می‌خواهد در خانه قهوه درست کند، این دانش به شما کمک می‌کند بهترین تجربه ممکن را از قهوه‌نوشی داشته باشید.
اگر به دنبال یادگیری بیشتر یا خرید قهوه باکیفیت هستید، پیشنهاد می‌کنیم سری به هوفرکافی، فروشگاه و روستری تخصصی قهوه در تهران، بزنید. سوالی دارید؟ در بخش نظرات بپرسید تا راهنمایی‌تان کنیم!